Dział Średniowiecza i Czasów Nowożytnych

Co znajdziemy w dziale?

Dział posiada bogate zbiory, przede wszystkim z okresu wczesnego i późnego średniowiecza, ale również z okresu nowożytnego.

Gdzie możemy zobaczyć zbiory działu?

Najważniejsze i najcenniejsze zbiory działu prezentowane są w gablotach stanowiących część wystawy stałej „Pradzieje Pomorza”, znajdującej się w Gmachu głównym Muzeum Archeologicznego w Gdańsku przy ul. Mariackiej 25/26.

Jak liczne są zbiory i skąd pochodzą?

Jest to kolekcja składająca się z kilkunastu tysięcy zabytków pozyskanych głównie w wyniku badań wykopaliskowych na terenie województwa pomorskiego. Powyższe badania przeprowadzono na grodziskach (pozostałościach po osadach i warowniach obronnych), m.in. w Janiszewie, Lubiszewie i Żarnowcu. Badaniami objęte zostały także osady wiejskie, m.in. w Pruszczu Gdańskim, Juszkowie, czy Gdyni-Oksywiu.

Nie mniej ważną część kolekcji stanowią również artefakty średniowieczne i nowożytne wydobyte podczas badań miejskich, m.in. w Gniewie, Tczewie, Skarszewach, Starogardzie Gdańskim. 

Do zbiorów działu nie włączono zabytków z samego Gdańska, gromadzi je bowiem Dział Zbiorów Gdańskich.

Jakie zabytki wchodzą w skład zbiorów działu i z jakich materiałów są wykonane?

Wśród zgromadzonych zabytków dominują wyroby gliniane, są to np. różne formy naczyń (poczynając od okresu plemiennego aż po okres nowożytny), przęśliki (małe krążki nakładane na wrzeciona w celu zwiększenia ich bezwładności i zapobiegania zsuwaniu się nawiniętych nici), ciężarki tkackie oraz grzechotka.

Licznie występują także przedmioty wykonane z kości i poroża zwierząt, np. igły, szydła, okładziny rękojeści, grzebienie, pionki gier planszowych. Spośród wyrobów kamiennych wymienić można np. żarna (służące do ręcznego mielenia zboża), rozcieracze, osełki, a także zespół figur antropomorficznych o nieodgadnionej funkcji (były to posągi lokalnych bóstw, rzeźby nagrobne zasłużonych wojowników, rzeźby pokutne, a może słupy graniczne?), czyli tzw. „baby kamienne”.

Obecne w kolekcji działu wytwory bursztynowe, szklane, srebrne, brązowe to z kolei: paciorki, wisiorki, pierścionki, kabłączki skroniowe (kobiece ozdoby w kształcie otwartego krążka z charakterystycznym esowatym zakończeniem, przypinane w okolicy skroni do płóciennej przepaski na czoło).

Znajdziemy tu również przedmioty z żelaza (różnego typu militaria, narzędzia rzemieślnicze oraz haczyki, klucze, okucia, podkowy) i rzadziej występujące produkty wykonane z surowców organicznych, np. drewniane czerpaki, klepki, elementy skórzanego obuwia.

Cenne uzupełnienie kolekcji

W ostatnich latach do prezentowanego zbioru dołączyły wyjątkowe dary grobowe odkryte we wsi Ciepłe, na cmentarzysku z okresu wczesnopiastowskiego w dziejach Polski (2 połowa X do połowy XII wieku). Wśród nich szczególnie cenne i unikatowe w skali północnoeuropejskiej jest wyposażenie pośmiertne uzbrojonych kupców i wojowników konnych, w postaci broni, atrybutów kupieckich (wagi, odważniki), elementów oporządzenia jeździeckiego i rzędu końskiego.

Kontakt

Dział Średniowiecza i Czasów Nowożytnych
kier. Adam Ostasz
a.ostasz@archeologia.pl
tel. 58 305 44 10 wew. 39

 

 

01 gliniane naczynie zasobowe XI wiek
1. Gliniane naczynie zasobowe, XI wiek

 

02 naczynie gliniane XII wiek
2. Naczynie gliniane, XII wiek

 

03 naczynie glinanie XIV wiek
3. Naczynie gliniane, XIV wiek

 

04 dzban gliniany XV wiek
4. Dzban gliniany, XV wiek

 

05 grzechotka gliniana XI wiek
5. Grzechotka gliniana, XI wiek

 

06 szydlo rogowe XI XII wiek
6. Szydło rogowe, XI-XII wiek

 

07 szydlo kosciane XI XII wiek
7. Szydło kościane, XI-XII wiek

 

08 szydlo rogowe XI XII wiek
8. Szydło rogowe, XI-XII wiek

 

09 grzebien rogowy XI XII wiek
9. Grzebień rogowy, XI-XII wiek

 

10 baby kamienne X XIII wiek
10. Baby kamienne, X-XIII wiek

 

11 paciorki szklane i bursztynowy XI wiek
11. Paciorki szklane i bursztynowy, XI wiek

 

12 ostroga z brazu 1 pol XI wieku
12. Ostroga z brązu, 1. połowa XI wieku

 

13 ostroga zelazna z XII XIII wieku
13. Ostroga żelazna z XII-XIII wieku

 

14 wedzidlo zelazne XII XIII wiek
14. Wędzidło żelazne, XII-XIII wiek

 

15 topor zelazny XIII XIV wiek
15. Topór żelazny, XIII-XIV wiek

 

16 grot beltu zelazny XIII XIV wiek
16. Żelazny grot bełtu, XIII-XIV wiek

 

17 nozyce zelazne XIV wiek
17. Nożyce żelazne, XIV wiek

 

18 podkowa zelazna XIII XIV wiek
18. Podkowa żelazna, XIII-XIV wiek

 

19 klucz zelazny XIV XV wiek
19. Klucz żelazny, XIV-XV wiek

 

Udostępnij:

Facebook
Twitter
LinkedIn
Email
Scroll to Top

Ta strona korzysta z plików cookies w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.