Muzeum w Gniewie

kierownik oddziału:
Alicja Grochocka
a.grochocka@archeologia.pl

Najlepiej na Pomorzu zachowane gotyckie zamczysko
Nie tylko Malbork posiada swój krzyżacki zamek. Równie zachwycający i w pełni odrestaurowany znajduje się także w nadwiślanej miejscowości Gniew, leżącej w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim. To właśnie tam – figurując pod adresem Plac Zamkowy 2 – mieści się Oddział Gdańskiego Muzeum Archeologicznego.
Powstanie zamku i jego rozbudowa
Budowę zamku w Gniewie rozpoczęto w 1283 roku. Nadzór nad całością prac powierzono niejakiemu Dietrichowi von Spira, pierwszemu komturowi Gniewa. Prace trwały około 40 lat.
Około roku 1290 wzniesiono wysoki na 6 metrów mur zewnętrzny, rozplanowany na kształt czworoboku. W trzech narożnikach dobudowano kwadratowe wieżyczki, a w północno-wschodnim narożu potężny stołp, czyli tzw. wieżę ostatecznej obrony. W tym czasie powstały też południowe i północne skrzydła mieszkalne.
W pierwszej połowie XIV wieku podwyższono mury i wieżyczki, a wewnętrzny dziedziniec od strony wschodniej i zachodniej zamknięto dwoma budynkami.
Ostatni etap prac związany był z adaptacją warowni na stałą rezydencję byłego wielkiego mistrza Michała Kuchmeistera. Powiększono wówczas kaplicę kosztem pomieszczeń wartowniczych, a na południe od tzw. domu konwentualnego (typ domu zakonnego) założono obronne podzamcze otoczone murem z basztami i dwiema wieżami bramnymi.
Zamek w rękach Polaków
W 1466 roku, na mocy pokoju toruńskiego, zamek przeszedł w ręce polskie i stał się siedzibą starostów. W drugiej połowie XVII wieku starostą gniewskim był Jan Sobieski, który, jeszcze zanim został królem, zbudował na podzamczu nowy barokowy budynek dla swojej żony Marii Kazimiery.
Twierdza zmienia właściciela
W 1772 roku do Gniewu weszły oddziały Pruskie i zajęły zamek. Odtąd pełnił on funkcje wojskowe, a następnie służył za magazyn zboża, co pociągnęło za sobą konieczność zmiany układu wnętrz na nowy podział kondygnacji.
W 1855 roku częściowo rozebrano mury podzamcza i zburzono wieżę stołpu, zastępując ją inną, mniejszą, na wzór trzech pozostałych wieżyczek narożnych.
Kolejna przebudowa warowni miała miejsce w latach 1856-1859 i związana była z przeznaczeniem gmachu na więzienie, uchodzące powszechnie za jedno z najcięższych w całych Prusach. Prace polegały na usunięciu tynków, odbudowie sklepienia kaplicy, rozebraniu gdaniska (wieża stojąca poza murami obronnymi) i wykuciu nowych otworów okiennych.
Budowla wraca w polskie ręce
W takim stanie zamek został przejęty przez administrację polską w 1920 roku i przeznaczony na siedzibę starostwa, a następnie wojskowy magazyn amunicji. W trakcie pożaru w 1921 roku zniszczeniu uległy trzy skrzydła oraz zadaszenie warowni. Podczas okupacji mieściła się tutaj paramilitarna szkoła dla młodzieży, a następnie przejściowe więzienie dla Polaków.
Zamek pod skrzydłami Muzeum
W 1968 roku na zamku rozpoczęły się pierwsze prace rewitalizacyjne. Muzeum Archeologiczne w Gdańsku włączyło się w nie w 1992 roku. Zaledwie rok później, po ostatecznym odgruzowaniu i zaadaptowaniu piwnicy znajdującej się pod skrzydłem południowym, na zamku zaprezentowana została pierwsza wystawa – „Gniew w świetle badań archeologicznych w latach 1975-1985”.
27 stycznia 1995 roku, po trzyletnich staraniach, decyzją ówczesnego wojewody gdańskiego Macieja Płażyńskiego, powołany został oficjalnie Oddział Muzeum na Zamku w Gniewie. Nowa placówka zajęła zachodnie skrzydło zamku i, poza prowadzeniem działalności wystawienniczej i naukowej, została też partnerem organizowanych na zamku turniejów i imprez historycznych.
15 lipca 1998 roku otwarto czynną do dziś multimedialną wystawę opowiadającą o bitwie pod Grunwaldem – „Grunwald 1410”, a w 2010 roku wystawę „Życie codzienne na średniowiecznym zamku”.
Nasze Wystawy
„Grunwald 1410” – centralnym elementem wystawy jest obraz Stefana Garwatowskiego, przedstawiający początek bitwy, z kolei jej przebieg opisuje specjalne słuchowisko.
„Życie codzienne na średniowiecznym zamku” – wystawa poświęcona czasom średniowiecznym, ukazująca warsztaty rzemieślnicze i przedmioty użytku codziennego.
„Kowalstwo artystyczne” – galeria składa się z eksponatów przekazanych przez artystów kowali podczas „Międzynarodowego pokazu kucia artystycznego” w latach 1992-2004.
Muzeum Archeologiczne w Gdańsku jest zamknięte do 17 stycznia 2021 roku. Instytucja funkcjonuje w trybie pracy zdalnej.
Na czas trwania epidemii COVID-19 w Polsce przyjęty został nowy regulamin zwiedzania. Jednocześnie w dalszym ciągu obowiązuje Regulamin zwiedzania Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, stanowiący Załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 5/2018 Dyrektora Muzeum Archeologicznego w Gdańsku z dnia 9 lutego 2018 r. W razie sprzeczności między regulaminami, zastosowanie znajdą przepisy przyjęte w okresie obowiązywania stanu epidemii COVID-19 na terytorium Polski.
Muzeum w Gniewie jest otwarte w okresie 2 kwietnia – 31 października, od wtorku do niedzieli (w poniedziałki zamknięte).
Zwiedzać można tylko z przewodnikiem. Wejścia odbywają się co godzinę: 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00, 15:00, 16:00, 17:00.
Kasa biletowa jest czynna w godzinach 9:30–17:00.
W poniedziałki zwiedzanie jest możliwe pod warunkiem dokonania wcześniejszej rezerwacji telefonicznej: 58 535 35 29 lub mailowej: muzeumgniew@archeologia.pl.
BILETY w sezonie 2 kwietnia – 31 października 2019 r., od wtorku do niedzieli:
normalny – 15 zł
ulgowy – 10 zł
rodzinny – 40 zł
ZWIEDZANIE W PONIEDZIAŁKI ORAZ POZA SEZONEM jest możliwe pod warunkiem dokonania wcześniejszej rezerwacji telefonicznej: 58 535 35 29 lub mailowej: muzeumgniew@archeologia.pl. Obowiązuje dodatkowa opłata przewodnicka: 40 zł, płatna w kasie Zamku Gniew Sp. z o.o.
ULGI I ZWOLNIENIA Z OPŁAT
Ulgi i zwolnienia z opłat przysługują za okazaniem stosownych dokumentów.
Bilety ulgowe przysługują:
- uczniom szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych, słuchaczom zakładów kształcenia nauczycieli i pracownikom służb społecznych, studentom oraz osobom odbywającym studia doktoranckie, będącym obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej,
- osobom powyżej 65 roku życia, emerytom, rencistom, a także osobom niepełnosprawnym wraz z opiekunami, będącym obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej,
- nauczycielom szkół podstawowych, gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych, wyższych, nauczycielom i wychowawcom placówek oświatowo-wychowawczych, zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich i ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych działających na terenie państw członkowskich Unii Europejskiej,
- kombatantom.
Bilety bezpłatne przysługują:
- dzieciom do lat siedmiu,
- koncesjonowanym przewodnikom, pilotom wycieczek i nauczycielom, jako opiekunom grup zorganizowanych,
- osobom odznaczonym Orderem Orła Białego lub Orderem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” oraz osobom, które zostały wyróżnione tytułem honorowym „Zasłużony dla Kultury Narodowej”,
- pracownikom muzeów wpisanych do Państwowego Rejestru Zabytków oraz członkom Stowarzyszenia Muzealników Polskich, Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM), Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków (ICOMOS),
- członkom Stowarzyszenia Archeologów Polskich, Polskiego Towarzystwa Historycznego, Stowarzyszenia Historyków Sztuki,
- archeologom, historykom i historykom sztuki – pracownikom państwowych uczelni wyższych oraz Polskiej Akademii Nauk.
REGULAMIN ZWIEDZANIA
Prosimy zapoznać się z Regulaminem zwiedzania Muzeum Archeologicznego w Gdańsku: REGULAMIN
Muzeum w Gniewie

Muzeum w Gniewie dostępne dla zwiedzających
Muzeum w Gniewie

Zwiedzanie Muzeum na zamówienie
Pozostałe oddziały:

Dom Przyrodników
ul. Mariacka 25/26, Gdańsk

Błękitny Baranek
ul. Chmielna 53, Gdańsk

Piwnica Romańska
pl. Dominikański 1, Gdańsk

Grodzisko w Sopocie
ul. Haffnera 63, Sopot