Muzeum w Gniewie

Kierownik oddziału: Alicja Grochocka, a.grochocka@archeologia.pl

Najlepiej na Pomorzu zachowane gotyckie zamczysko
Nie tylko Malbork posiada swój krzyżacki zamek. Równie zachwycający i w pełni odrestaurowany znajduje się także w nadwiślanej miejscowości Gniew, leżącej w województwie pomorskim, w powiecie tczewskim. To właśnie tam – figurując pod adresem Plac Zamkowy 2 – mieści się Oddział Gdańskiego Muzeum Archeologicznego.
Powstanie zamku i jego rozbudowa
Budowę zamku w Gniewie rozpoczęto w 1283 roku. Nadzór nad całością prac powierzono niejakiemu Dietrichowi von Spira, pierwszemu komturowi Gniewa. Prace trwały około 40 lat.
Około roku 1290 wzniesiono wysoki na 6 metrów mur zewnętrzny, rozplanowany na kształt czworoboku. W trzech narożnikach dobudowano kwadratowe wieżyczki, a w północno-wschodnim narożu potężny stołp, czyli tzw. wieżę ostatecznej obrony. W tym czasie powstały też południowe i północne skrzydła mieszkalne.
W pierwszej połowie XIV wieku podwyższono mury i wieżyczki, a wewnętrzny dziedziniec od strony wschodniej i zachodniej zamknięto dwoma budynkami.
Ostatni etap prac związany był z adaptacją warowni na stałą rezydencję byłego wielkiego mistrza Michała Kuchmeistera. Powiększono wówczas kaplicę kosztem pomieszczeń wartowniczych, a na południe od tzw. domu konwentualnego (typ domu zakonnego) założono obronne podzamcze otoczone murem z basztami i dwiema wieżami bramnymi.
Zamek w rękach Polaków
W 1466 roku, na mocy pokoju toruńskiego, zamek przeszedł w ręce polskie i stał się siedzibą starostów. W drugiej połowie XVII wieku starostą gniewskim był Jan Sobieski, który, jeszcze zanim został królem, zbudował na podzamczu nowy barokowy budynek dla swojej żony Marii Kazimiery.
Twierdza zmienia właściciela
W 1772 roku do Gniewu weszły oddziały Pruskie i zajęły zamek. Odtąd pełnił on funkcje wojskowe, a następnie służył za magazyn zboża, co pociągnęło za sobą konieczność zmiany układu wnętrz na nowy podział kondygnacji.
W 1855 roku częściowo rozebrano mury podzamcza i zburzono wieżę stołpu, zastępując ją inną, mniejszą, na wzór trzech pozostałych wieżyczek narożnych.
Kolejna przebudowa warowni miała miejsce w latach 1856-1859 i związana była z przeznaczeniem gmachu na więzienie, uchodzące powszechnie za jedno z najcięższych w całych Prusach. Prace polegały na usunięciu tynków, odbudowie sklepienia kaplicy, rozebraniu gdaniska (wieża stojąca poza murami obronnymi) i wykuciu nowych otworów okiennych.
Budowla wraca w polskie ręce
W takim stanie zamek został przejęty przez administrację polską w 1920 roku i przeznaczony na siedzibę starostwa, a następnie wojskowy magazyn amunicji. W trakcie pożaru w 1921 roku zniszczeniu uległy trzy skrzydła oraz zadaszenie warowni. Podczas okupacji mieściła się tutaj paramilitarna szkoła dla młodzieży, a następnie przejściowe więzienie dla Polaków.
Zamek pod skrzydłami Muzeum
W 1968 roku na zamku rozpoczęły się pierwsze prace rewitalizacyjne. Muzeum Archeologiczne w Gdańsku włączyło się w nie w 1992 roku. Zaledwie rok później, po ostatecznym odgruzowaniu i zaadaptowaniu piwnicy znajdującej się pod skrzydłem południowym, na zamku zaprezentowana została pierwsza wystawa – „Gniew w świetle badań archeologicznych w latach 1975-1985”.
27 stycznia 1995 roku, po trzyletnich staraniach, decyzją ówczesnego wojewody gdańskiego Macieja Płażyńskiego, powołany został oficjalnie Oddział Muzeum na Zamku w Gniewie. Nowa placówka zajęła zachodnie skrzydło zamku i, poza prowadzeniem działalności wystawienniczej i naukowej, została też partnerem organizowanych na zamku turniejów i imprez historycznych.
15 lipca 1998 roku otwarto czynną do dziś multimedialną wystawę opowiadającą o bitwie pod Grunwaldem – „Grunwald 1410”, a w 2010 roku wystawę „Życie codzienne na średniowiecznym zamku”.
Nasze Wystawy
„Grunwald 1410” – centralnym elementem wystawy jest obraz Stefana Garwatowskiego, przedstawiający początek bitwy, z kolei jej przebieg opisuje specjalne słuchowisko.
„Życie codzienne na średniowiecznym zamku” – wystawa poświęcona czasom średniowiecznym, ukazująca warsztaty rzemieślnicze i przedmioty użytku codziennego.
„Kowalstwo artystyczne” – galeria składa się z eksponatów przekazanych przez artystów kowali podczas „Międzynarodowego pokazu kucia artystycznego” w latach 1992-2004.
Aktualnie siedzibą Muzeum w Gniewie jest odrestaurowany Dom Bramny, otwarty od wtorku do niedzieli (w poniedziałki zamknięty) w godzinach 10:00-17:00.
Zwiedzanie twierdzy (bez wystaw archeologicznych) organizuje Zamek Gniew Sp. z o. o. Informacja turystyczna jest dostępna pod numerem tel.: (+48) 734-155-230.
Na zamku powstaje nowa wystawa stała, która będzie dostępna na przełomie lata i jesieni 2022.
W zamkowej piwnicy będzie można poznać historię Gniewu. Głównym elementem ekspozycji będzie multimedialna makieta pokazująca, jak zmieniało się miasto na przestrzeni wieków. Na wystawie pojawi się duch zamku – eteryczny przewodnik po dawnych czasach.
W sali na piętrze wystawione zostaną zabytki, odkryte przez archeologów podczas kompleksowych badań w Gniewie i okolicach. Zabytkowe przedmioty będą ułożone w 8 kategoriach: dom, stół i kuchnia, higiena, strój, handel, religia, czas wolny, uzbrojenie i oporządzenie jeździeckie. Pośrodku sali znajdzie się interaktywna mapa odkryć archeologicznych.
Dni świąteczne w 2022 roku
15 sierpnia (Święto Wojska Polskiego, Wniebowzięcie NMP, poniedziałek) – czynne w godz. 10:00–17:00
1 listopada (Wszystkich Świętych, wtorek) – nieczynne
11 listopada (Święto Niepodległości, piątek) – czynne w godz. 10:00–17:00
24 grudnia (Wigilia, sobota) – nieczynne
25 grudnia (Boże Narodzenie, niedziela) – nieczynne
26 grudnia (Boże Narodzenie, poniedziałek) – nieczynne
31 grudnia (Sylwester, sobota) – czynne w godz. 10:00–13:00
Bilety na zwiedzanie wystawy w Domu Bramnym kosztują 10 zł (normalny) / 8 zł (ulgowy).
Bilety na zwiedzanie twierdzy (bez wystaw archeologicznych) trzeba kupić oddzielnie. Organizacją tego zwiedzania zajmuje się Zamek Gniew Sp. z o. o. Informacja turystyczna jest dostępna pod numerem tel.: (+48) 734-155-230.
Na zamku powstaje nowa wystawa stała, która będzie dostępna na przełomie lata i jesieni 2022.
W zamkowej piwnicy będzie można poznać historię Gniewu. Głównym elementem ekspozycji będzie multimedialna makieta pokazująca, jak zmieniało się miasto na przestrzeni wieków. Na wystawie pojawi się duch zamku – eteryczny przewodnik po dawnych czasach.
W sali na piętrze wystawione zostaną zabytki, odkryte przez archeologów podczas kompleksowych badań w Gniewie i okolicach. Zabytkowe przedmioty będą ułożone w 8 kategoriach: dom, stół i kuchnia, higiena, strój, handel, religia, czas wolny, uzbrojenie i oporządzenie jeździeckie. Pośrodku sali znajdzie się interaktywna mapa odkryć archeologicznych.
Muzeum w Gniewie

„Miecze Europy” – wystawa w Domu Bramnym w Gniewie

Godziny otwarcia w niedzielę po Nocy Muzeów

Noc Muzeów 2022 – 14 maja – program wydarzeń

Godziny otwarcia w majówkę

Wielkanoc 2022 – sprawdź godziny otwarcia Muzeum
Muzeum w Gniewie

Na zamku w Gniewie powstaje nowa wystawa

Archeolodzy z Gdańska i Wrocławia eksplorują pustynię Bayuda w Sudanie. Kolejne odkrycia robią wrażenie

Muzeum Archeologiczne w Gdańsku dla Ukraińców – zwiedzanie, zajęcia dla dzieci, pomoc instytucjonalna

NA SPRZEDAŻ: atrakcyjna nieruchomość w doskonałej lokalizacji

WOŚP 2022 – wygraj muzealne vouchery i pomóż dzieciom

7 stycznia 2022 r. – informacja dla interesantów
Pozostałe oddziały:

Dom Przyrodników
ul. Mariacka 25/26, 80-833 Gdańsk

Błękitny Baranek
ul. Chmielna 53, 80-748 Gdańsk

Piwnica Romańska
pl. Dominikański 1, 80-844 Gdańsk

Grodzisko w Sopocie
ul. Haffnera 63, 81-715 Sopot