Klamra z miejscowości Wolny Dwór koło Skarszew
„…11 sierpnia 2013 roku podczas prowadzonych prac związanych z wydobywaniem kopaliny w postaci żwiru na terenie żwirowni w Skarszewach przy ul. Gdańskiej zostały ujawnione szczątki prawdopodobnie żołnierza niemieckiego, wskazuje na to znajdująca się przy szczątkach miedziana klamra…”
(fragment pisma z Posterunku Policji w Skarszewach)
Tak zaczyna się historia przedmiotu, który, przypadkowo odkryty, po długiej wędrówce trafia w końcu do Muzeum Archeologicznego w Gdańsku. W muzeum okazuje się, że przedmiot ów nie jest własnością niemieckiego żołnierza z czasów II wojny światowej, a elementem stroju kobiety żyjącej 2 tysiące lat temu.
Odkryta klamra stanowiła ozdobną część łączącą końce skórzanego bądź tkanego z wełny pasa. Złożona jest z dwóch żebrowanych ramion różnej długości, połączonych ażurowym łącznikiem z siedmioma nitami. Na ramionach klamry, wzdłuż żebrowań, widoczny jest ornament radełkowy, łącznik zdobią ryte punkty, a nity – grupy ukośnych kresek. Całkowita długość klamry wynosi około 58,4 cm, a szerokość łącznika to 7,1 cm.
Analiza antropologiczna dobrze zachowanego szkieletu, który trafił wraz z klamrą do muzeum, pozwoliła określić wiek zmarłej kobiety na 25–30 lat. Na podstawie wyposażenia ustalono, że została złożona do grobu w 2. połowie I wieku naszej ery, kiedy na terenach Pomorza panowała kultura wielbarska, wiązana tradycyjnie z Gotami.
W czerwcu 2014 roku, w miejscu znalezienia pochówku, pracownicy Muzeum Archeologicznego w Gdańsku przeprowadzili dodatkowe prace poszukiwawcze, w trakcie których natrafili jeszcze na zakończenie brązowej klamry i dwa pochodzące z niej brązowe nity, a także dwie zapinki brązowe, fragment ostrza nożyka żelaznego, uszko igły brązowej oraz trzy paciorki szklane. Dokonano również oględzin terenu, w celu wytyczenia hipotetycznego zasięgu cmentarzyska. Niestety stwierdzono, iż uległo ono całkowitemu zniszczeniu przez intensywne prace wydobywcze na terenie żwirowni.
Na terenie województwa pomorskiego zarejestrowano do tej pory jedynie trzy podobne znaleziska. Najbardziej znana jest odkryta pod koniec XIX wieku klamra z Maciejewa (obecnie Pelplin-Maciejewo), której nazwą określa się dziś wszystkie tego rodzaju elementy stroju. Kolejne pochodzą z Lubowidza koło Lęborka i z Pruszcza Gdańskiego.
Kurator wystawy: Ewa Adamska-Grzymała
Tekst: Ewa Adamska-Grzymała, Małgorzata Tuszyńska
Opracowanie graficzne: Beata Müller