XIV-wieczny ochraniacz (rerebrace) z Wyspy Spichrzów. Zabytek Miesiąca MAG – sierpień 2021

 

W trakcie badań wykopaliskowych na terenie gdańskiej Wyspy Spichrzów, przy ul. Spichrzowej 4 odkryto w 2007 roku tajemniczy element skórzany. Przez wiele lat przeznaczenie tego przedmiotu pozostawało niewyjaśnione. Dopiero ostatnie badania Marloes Rijkelijkhuizen i Marquity Volken dowiodły, że mamy do czynienia ze skórzanym ochraniaczem na ramię (ang. rerebrace).

 

Najstarszym zidentyfikowanym ochraniaczem ramienia jest egzemplarz z Londynu, choć i ten początkowo został błędnie zinterpretowany (badacze powiązali go z końskim siodłem). Londyński ochraniacz wykonano ze sztywnej skóry i bogato udekorowano na całej powierzchni motywem florystycznym oraz fantazyjnymi przedstawieniami zwierząt. Dwa ochraniacze zidentyfikowano także w Dordrechcie (jeden z nich ma również odciśnięty fantazyjny rysunek zwierzęcia). Ostatni ochraniacz znaleziono w Wilnie, ten był dodatkowo wzmocniony metalowymi szynami i rzędami nitów.

Ochraniacz gdański ma typowy kształt, nawiązujący do litery „T”. Wąską część (zwróconą w prawo) owijało się wokół ramienia i zapinało paskiem ze sprzączką. Zapięcie jednak nie zachowało się, widać wyraźnie ślad po oderwaniu fragmentu. Na górze i na dole znajdują się pary otworów do mocowania kolczugi, bielizny lub innych elementów ochronnych. Gdański egzemplarz nie został przygotowany ze wzmocnionej skóry (gotowanej, jak egzemplarze z Londynu czy Dordrechtu), a jedynie z dwóch warstw stykających się ze sobą od strony mizdry. Skóra jest miękka i delikatna. Osłony nie ozdobiono.

Ochraniacz z Wyspy Spichrzów na pewno nie był używany w walce (widać to po jego konstrukcji); miękka skóra nie zabezpieczyłaby nikogo przed skutkami poważnego ciosu. Można go raczej uznać za element ochrony ćwiczebnej.

Gdański zabytek pozyskano z warstw niwelacyjnych, wzmacniających i podnoszących teren. Były to tzw. warstwy śmietniskowe, gdzie archeolodzy odkryli wiele odpadów poprodukcyjnych. Warstwę, z której pochodzi osłona, datuje się na schyłek XIV wieku, ewentualnie XV wiek.

 

Tekst: Beata Ceynowa
Zdjęcie zabytku: Krzysztof Wiącek
Opracowanie graficzne: Lidia Nadolska
Redakcja: Marcin Fedoruk


UZUPEŁNIENIE WIEDZY

Udostępnij:

Facebook
Twitter
LinkedIn
Email
Nach oben scrollen

Ta strona korzysta z plików cookies w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.