W związku z remontem Domu Przyrodników, Dział Okresu Wpływów Rzymskich działa w ograniczonym zakresie, aktualnie wypożyczenie zabytków jest niemożliwe, podobnie jak wykonanie kwerendy.
Czym zajmuje się dział?
Dział Okresu Wpływów Rzymskich przechowuje i opracowuje zbiory z młodszego okresu przedrzymskiego (II-I wiek p.n.e.), okresu wpływów rzymskich i wczesnej fazy okresu wędrówek ludów (I-V wiek n.e.), związane z kulturami oksywską oraz wielbarską na terenie Pomorza Wschodniego.
Podstawowe zbiory działu
Największą część zbiorów stanowią materiały z cmentarzysk badanych przez pracowników Muzeum Archeologicznego w Gdańsku od końca lat 50. XX wieku po lata najnowsze. Pochodzą one m.in. ze starożytnych nekropoli Pruszcza Gdańskiego (cztery różne stanowiska archeologiczne), a także Opalenia, Różyn, Kamienicy Szlacheckiej i Rumi.
Kolejne zbiory działu
W magazynie działu przechowywane są ponadto materiały z cmentarzyska kurhanowego z kręgami kamiennymi, znajdującego się w kaszubskiej wsi Węsiory, badanego przez archeologów z Uniwersytetu Łódzkiego.
Należy wymienić także nieliczne zabytki z badań niemieckich sprzed II wojny światowej. Zalicza się tu przede wszystkim kolekcja naczyń glinianych z cmentarzyska w Malborku-Wielbarku, od którego pochodzi nazwa „kultura wielbarska” oraz pojedyncze zabytki z innych miejscowości, jak Skowarcz czy Ciepłe.
Nowe nabytki
W ostatnich latach zbiory powiększyły się dzięki badaniom ratowniczym, wykonywanym w obrębie zagrożonych zniszczeniem stanowisk archeologicznych. Prace te zostały przeprowadzone na terenach dużych inwestycji, takich jak np. budowa autostrady A1. Ich efektem są m.in. opublikowane materiały z cmentarzyska w miejscowości Ulkowy czy z rozległej osady w Swarożynie.
Na co warto zwrócić uwagę
Wśród wielu zabytków przechowywanych w zbiorach działu, w szczególności wyróżniają się piękne egzemplarze biżuterii z grobów kultury wielbarskiej, takie jak bogate kolie złożone z paciorków bursztynowych i szklanych. Kolejne, zasługujące na uwagę przedmioty to brązowe, srebrne i pozłacane zapinki do spinania szat, bransolety żmijowate wykonane z brązu lub srebra, złote i srebrne wisiorki oraz inne ozdoby. W grobach znajdowano również prowincjonalnorzymskie naczynia brązowe, gliniane i szklane, świadczące o wymianie handlowej z Cesarstwem Rzymskim.
Cenne znalezisko
Jednym z najcenniejszych znalezisk jest odkryty w 1986 roku w miejscowości Łubiana w powiecie kościerskim „skarb”, czyli znalezisko gromadne złożone z licznych przedmiotów zlokalizowanych w jednym miejscu. W tym przypadku był to skarb odlewnika, bowiem składał się on z przedmiotów przeznaczonych do ponownego wykorzystania w procesie odlewania. W rzymskiej misie brązowej, przykrytej żelaznymi grotami włóczni, znajdowało się 14 kg przedmiotów z brązu, głównie fragmentów rzymskich naczyń i lokalnych elementów stroju, jak zapinki i części pasa, datowanych na okres od I wieku p.n.e. po V wiek n.e. Wszystkie te przedmioty pochodziły z rabowanych w starożytności dużych cmentarzysk, najprawdopodobniej z terenu Pomorza i północnej Wielkopolski.
Kontakt
Dział Okresu Wpływów Rzymskich
Małgorzata Tuszyńska
m.tuszynska@archeologia.pl
tel. (58) 322-21-39
1. Złoty wisiorek, koniec I wieku n.e.
2. Paciorek szklany z przedstawieniem twarzy kobiecej, połowa I wieku n.e.
3. Para srebrnych bransolet żmijowatych, 2. połowa II wieku n.e.
4. Czerpak i cedzidło z brązu, para zapinek srebrnych i kolia, 2. połowa II wieku n.e.
5. Zapinka brązowa zdobiona złotą folią i srebrnym drutem, przełom II i III wieku n.e.
6. Kociołek z brązu, przełom II i III wieku n.e.
7. Kolia i tarczowata zapinka emaliowana, początek III wieku n.e.
8. Płytowa zapinka srebrna, zdobiona wytłaczaną złotą folią i oczkami szklanymi, 2. połowa III w. n.e. – 1. połowa IV wieku n.e.
9. Kolia bursztynowych wisiorków ósemkowatych, 2. połowa III w. n.e. – 1. połowa IV wieku n.e.
10. Kolia złożona z paciorków szklanych i bursztynowych oraz zawieszek metalowych, 2. połowa III w. n.e. – 1. połowa IV wieku n.e.
11. Zdobione naczynie gliniane misowate, 1. połowa IV wieku n.e.
12. Skarb z Łubiany, 1. połowa V wieku n.e.
Fot.
Jarosław Strobin (1-5, 7, 9-12);
Ewa Adamska-Grzymała (6);
Lech Okoński (8).