W japońskim mieście Arita do dziś pielęgnuje się pamięć o polskim królu, Auguście II Mocnym. Nasz historyczny władca był zapalonym kolekcjonerem tamtejszej porcelany. Sprowadzał jej tak dużo, że… jego zamówienia odegrały ważną rolę w początkowej fazie rozwoju produkcji porcelany w Japonii! Kto chciałby dowiedzieć się więcej o kulturze Dalekiego Wschodu, może wziąć udział w “Dniu porcelany japońskiej” organizowanym 27. października w Spichlerzu Błękitny Baranek. Patronat honorowy nad tym wydarzeniem objęła Ambasada Japonii.
Program wydarzenia składa się z trzech punktów:
- prezentacja porcelany dalekowschodniej z XVI–XVIII wieku; kuratorka wystawy: dr Agnieszka Pudlis
- „Japońska porcelana epoki Edo w zbiorach Muzeum Archeologicznego w Gdańsku” – wykład dr Agnieszki Pudlis
- „Wpływy japońskie na rozwój stylów dekoracyjnych w chińskiej porcelanie eksportowej” – wykład dr Marii Jaźwińskiej
Dr Agnieszka Pudlis wprowadzi widzów i słuchaczy w historię początków produkcji porcelany japońskiej. Prezentując liczne zdjęcia, opowie o różnicach między porcelaną rodzimą, a eksportową. Wyjaśni też, jakimi drogami japońska porcelana docierała do gdańskich domów.
Szczególnym przypadkiem japońskiego stylu, który zdobył wielką popularność na świecie, jest “styl Imari”, przetworzony w tak zwane “chińskie Imari”. Dr Maria Jaźwińska zdradzi sekrety wzajemnego przenikania się wzorów. Pokaże, jak umiejętność kopiowania dała początek nowym stylistykom. Przedstawi przykłady recepcji sztuki japońskiej w Europie.
Prelekcje odbywają się w ramach realizacji zadania “Opracowanie korpusu porcelany dalekowschodniej ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Gdańsku” dofinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
(fot. Marcin Fedoruk, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku)
Dzień porcelany japońskiej
Spichlerz Błękitny Baranek
Gdańsk, ul. Chmielna 53
27 października 2023 r.
początek o godzinie 17:00
wstęp wolny
nie trzeba się zapisywać
Wynaleziona w Chinach porcelana stosunkowo szybko, bo już w średniowieczu, stała się towarem eksportowym. Dzięki doskonale zorganizowanemu zapleczu produkcyjnemu powstawały przedmioty przeznaczone specjalnie na dalekie rynki zbytu. Porcelana eksportowa była dostosowana do gustów i potrzeb zachodnich nabywców, różniła się więc bardzo od tej produkowanej na rodzimy, chiński użytek.
Kontakty handlowe z innymi kulturami wpływały częściowo na gust samych Chińczyków. Umiejętność produkowania i zdobienia porcelany rozprzestrzeniała się stopniowo na inne kraje azjatyckie. Najpierw opanowali ją ceramicy koreańscy, a od nich umiejętność tę przejęli Japończycy.
Na początku XVII wieku rozpoczęła się profesjonalna produkcja porcelany na wyspie Kyshu, w miejscowości Arita. Do chwili obecnej jest to prężnie działający okręg produkcji subtelnej, artystycznej porcelany, a także ośrodek gromadzący dawną ceramikę i prowadzący badania nad jej historią (Kyushu Ceramik Museum); tam spotykają się miłośnicy „białego złota”.
(そらみみ, CC BY-SA 4.0, Wikimedia Commons)
Dr Agnieszka Pudlis
ORCID 0000-0003-3303-0540, absolwentka Międzywydziałowych Studiów Humanistycznych (Uniwersytet Warszawski) w ramach których uczęszczała na zajęcia między innymi na wydziałach: Archeologii (UW), Historii Sztuki (UW) i Japonistyki (UW), doktoryzowała się w Polskiej Akademii Nauk w zakresie historii sztuki, prowadzi interdyscyplinarne badania nad obecnością porcelany dalekowschodniej (exporte porcelain) na terenie Europy. Odbyła liczne staże zagraniczne, w tym wielomiesięczne pobyty i konsultacje naukowe w Japonii (Arita – Kyushu Cermic Museum, Nara – National Museum, Osaka – Ceramic Muzeum etc.). Od kilku lat bada porcelanę dalekowschodnią pochodzącą z wykopalisk na terenie Polski. Pozostaje w kontakcie naukowym ze środowiskiem międzynarodowym badającym zarówno zbiory archeologiczne, jak i kolekcjonerstwo z zakresu porcelany i ceramiki dalekowschodniej.
Dr Maria Jaźwińska
Historyk sztuk, absolwentka Ecole du Louvre, specjalistka od badań nad kulturami Dalekiego Wschodu ze szczególnym uwzględnieniem Japonii. Dawny pracownik Działu Azji Muzeum Narodowego w Warszawie, stypendystka Japan Foundation, stażystka Muse’e Guimet (Paryż). Szczególnym zainteresowaniem darzy wczesną japońską porcelanę eksportową oraz technologię, stylistykę i zdobnictwo porcelany chińskiej i japońskiej w zbiorach europejskich. Bada również związki estetyczne (japonizm) i wzajemne przenikanie się kultur. Opracowała m.in. zbiory porcelany dalekowschodniej w Muzeum Pałacu w Wilanowie, Museo Correr (Wenecja) oraz zbiór Vincenzo Ragusy w Museo delle Civilta’ w Rzymie.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
Opracowanie korpusu porcelany dalekowschodniej ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Gdańsku
Patronat honorowy:
Ambasada Japonii