„Wino w starożytnym Sudanie” – wystawa czasowa, dostępna od 18 stycznia do 12 czerwca 2022 roku.
Kuratorki: dr Dobiesława Bagińska i Elżbieta Kołosowska.
Miejsce wystawy: Spichlerz “Błękitny Baranek”, ul. Chmielna 53, Gdańsk.
Wstęp na podstawie biletu do „Błękitnego Baranka” w godzinach otwarcia Spichlerza.
Historia uprawy winnej latorośli i wytwarzania wina w Sudanie (starożytnej Nubii) sięga II wieku p.n.e. W tym czasie na terenie Nubii istniało rozległe Państwo Meroickie (IV w. p.n.e. – VI w. n.e.), którego królowie prowadzili ożywioną wymianę handlową i kulturalną z ościennymi krajami. Wino było ważnym elementem kultury także później, w okresie postmeroickim (V–VII w. n.e.), po rozpadzie królestwa meroickiego na mniejsze państewka, i w okresie chrześcijańskim (VII–XIV w.), gdy ukształtowały się trzy potężne królestwa: Nobadia, Makuria i Alwa. Kres tradycji winiarskiej przyniósł islam, który na terenie Nubii zaczął się rozprzestrzeniać od XV w.
Uważa się, że wiedza o uprawie i przetwarzaniu winorośli przywędrowała na pustynię razem z greckimi (a później również z rzymskimi) handlarzami. Śródziemnomorską kulturę wina zaadaptowano wpierw w Egipcie, skąd – jako ówczesna innowacja – rozprzestrzeniała się na południe. O bujnym rozkwicie winiarstwa w Nubii i szeroko rozwiniętym imporcie wina z terenów śródziemnomorskich świadczą znaleziska archeologiczne: pozostałości po tłoczniach oraz relikty dawnych tawern i magazynów, wewnątrz których znaleziono zatyczki do amfor, dzbany, kielichy i czarki; ponadto niezliczone fragmenty amfor używanych do przechowywania i transportowania trunku, zarówno tego produkowanego lokalnie, jak i sprowadzanego z basenu Morza Śródziemnego.
Dzięki tej wystawie poznasz:
- historię uprawy winnej latorośli w starożytnym Sudanie,
- konstrukcję i działanie nubijskich tłoczni wina,
- sposób produkowania lokalnych amfor,
- zasięg handlu winem od II wieku p.n.e. aż do średniowiecza.
Na sali wystawowej zobaczysz:
- fragmenty zabytkowych naczyń ceramicznych – dzbanów, naczyń zasobowych, miseczek i kubków (datowanych na okresy meroicki i postmeroicki), a także amfor chrześcijańskich (VI–XIII w.),
- kopie meroickich ołtarzy ofiarnych z początków naszej ery,
- współczesne narzędzia i inne przedmioty związane z uprawą roli i przechowywaniem produktów rolnych,
- film Piotra Parandowskiego “W stronę Nilu”,
- 14 ilustrowanych plansz objaśniających różne zagadnienia związane z winem.
Zabytki prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Poznaniu oraz Muzeum Archeologicznego w Gdańsku.