Dokument księcia Świętopełka II Wielkiego z 1224 roku to najstarszy znany zabytek pomorskiego piśmiennictwa. Od jego wydania upłynęło 800 lat. Z okazji tej okrągłej rocznicy w Piwnicy Romańskiej będzie można zobaczyć replikę bezcennego pisma opatrzonego książęcą pieczęcią.
Replika, czyli wierna kopia, dokumentu Świętopełka II Wielkiego została wykonana przez mistrzów krakowskich. Nigdy wcześniej nie była prezentowana publicznie, mamy więc do czynienia z wydarzeniem historycznym i niepowtarzalnym.
W Piwnicy Romańskiej po raz pierwszy będzie można zobaczyć dokument na własne oczy, a przy okazji dowiedzieć się, jak działała kancelaria na początku XIII wieku.
Prezentacja repliki dokumentu księcia Świętopełka II Wielkiego
Romanesque Cellar
Gdańsk, pl. Dominikański 1
23. kwietnia 2024 r.
o godzinie 11:00
wstęp wolny
Organizatorem wydarzenia jest Społeczny Komitet Obchodów 800-lecia Rumi.
Wnętrze Piwnicy Romańskiej doskonale koresponduje z duchem dokumentu – mówi Kazimierz Klawiter, przewodniczący SKO 800. – Tutaj, na placu pod bazyliką św. Mikołaja, osiedlili się dominikanie, których sprowadził do Gdańska właśnie Świętopełk II Wielki. Z kolei dla mieszkańców Rumi dokument jest bezcenny i bardzo ważny w wymiarze symbolicznym, ponieważ zapoczątkował prawny byt naszego miasta. Nic dziwnego, że ten fakt chcemy uczcić jak najdostojniej.
Świętopełk II Wielki (ur. przed 1195, zm. 11 stycznia 1266) był księciem Pomorza Gdańskiego z dynastii Sobiesławiców. Na kartach historii zapisał się jako władca, który wybił się na samodzielność. Wcześniejsi przedstawiciele jego dynastii byli zaledwie namiestnikami, zaś Świętopełk przybrał tytulaturę książęcą. W 1227 roku sprowadził do Gdańska zakon dominikanów, przyznając im miejsce przy kościele św. Mikołaja. To za jego czasów Gdańsk otrzymał prawa miejskie na wzór Lubeki.
Łaciński tekst dokumentu z 1224 roku został przetłumaczony przez Hannę Wożniak i opublikowany na stronie rumina800.pl. Niżej prezentujemy fragment tłumaczenia.
W imię świętej i niepodzielnej Trójcy. Ja Świętopełk (Swantopolcus – Świętopełk II Wielki) książę Gdańska, chcę powiadomić tak współczesnych jak i przyszłych, że mój ojciec imieniem Mściwoj gdański (Mistwus – Mściwoj I) w swej słabości (w okresie choroby/starości) naszym mnichom, których dobroć Boga ulokowała w miejscu, które nazywane jest Oliua (Oliwa), zbudowanym na mojej własnej posiadłości, która przypadła mi w udziale ze spadku ojcowskiego, posiadłość, która nazywa się Uscov (wg Prausta prawdopodobnie Gischkau – Juszkowo), przyłączył jako lek swej duszy (remedium). Po jego śmierci (Mściwoja I) posiadłość, którą mój ojciec dał wymienionym zakonnikom, ja otrzymałem, robiąc z nimi zamianę, zgodnie z ich wolą dając im inną posiadłość, która nazywa się Bargneuiz (Barnewitz – Barniewice).
[…]
[…] Ponieważ należy naśladować święty i dobry przykład ojca, do tego samego idąc, postanowiliśmy, aby tak, jak dotychczas wolność, którą już wcześniej dał wspomnianym mnichom, nikt nie zmieniał, lecz tak przez obecnych jak i przyszłych najsilniej była trzymana: tak więc ja tak dla uczczenia ducha (pamięci) mojego ojca, jak dla ocalenia mojej i moich poddanych, wolność, którą mieli od przodków, przyznaję wszystkim ich przedstawicielom, zastrzegając sobie przebudowę grodu w Gdańsku, tylko z tego względu, że jeśli uległby spaleniu, to przez własną niedbałość lub z ręki nieprzyjaciół. Biorę na siebie także, że jeśli poganie lub Polanie próbowaliby napaść tę ziemię i rzeczywiście wzięliby w niewolę tak zakonników, jak i innych ludzi, stawić opór nieprzyjaciołom i bronić ojczyzny.