SIERPIEŃ 2015

zabytek miesiaca sierpien 600Koński grzebień z badań wykopaliskowych przy ulicy Piwnej w Gdańsku

Wśród rozmaitych zabytków odkrywanych przez archeologów podczas wykopalisk na terenie gdańskiego śródmieścia dość liczną grupę tworzą przedmioty związane z jeździectwem i zaprzęgami. Zazwyczaj są to podkowy i rożne elementy rzędu końskiego. Do prawdziwej rzadkości należą natomiast znaleziska zgrzebeł, czyli specjalnych grzebieni służących do pielęgnacji końskiej sierści. Zbudowane były z niewielkiej rynienki wygiętej z prostokątnego kawałka blachy żelaznej, z dłuższymi krawędziami wyciętymi w niewielkie, gęste ząbki. Na wierzchołku rynienki, za pomocą nitów, mocowano długi uchwyt, rozwidlony u nasady w dwa lub trzy węższe pręty. Na końcówkę nasuwano okrągły w przekroju, drewniany trzonek.
Zgrzebła tego typu, służące do wyczesywania zaschniętego błota i insektów z końskiej sierści, używane były powszechnie w Europie w XV i XVI wieku, o czym świadczą liczne przekazy ikonograficzne i znaleziska oryginalnych zabytków. Z czasem zrezygnowano z pielęgnowania koni grzebieniami żelaznymi na rzecz szczotek włosianych, które były znacznie delikatniejsze. W XIX-wiecznych podręcznikach o hodowli koni zaleca się używanie żelaznych zgrzebeł wyłącznie do czyszczenia włosianych szczotek ze starej sierści. Współcześnie konie czyści się całym zestawem szczotek gumowych służących do usuwania zanieczyszczeń i włosów w czasie linienia, ewentualnie szczotek plastikowych do rozczesywania mocno zlepionych fragmentów sierści.
Prezentowany egzemplarz jest jednym z najlepiej zachowanych zgrzebeł odkrytych w Polsce. Znaleziony został w 1998 roku podczas prac wykopaliskowych przy ul. Piwnej w Gdańsku. Ciekawostką są niewielkie pierścienie żelazne nałożone luźno na trzy ramiona rozwidlonego trzonka. W trakcie czesania pierścienie musiały przesuwać się w górę i w dół wydając ciche brzęczenie. Być może dźwięk ten miał uspakajać czyszczonego konia – badacze do dziś nie rozwiązali tej zagadki.

 

Kurator wystawy: Ewa Trawicka
Tekst: Ewa Trawicka
Projekt graficzny: Lidia Nadolska

Udostępnij:

Facebook
Twitter
LinkedIn
Email
Scroll to Top

Ta strona korzysta z plików cookies w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.