LUTY 2016

zabytek miesiaca luty 2016Srebrne bransolety ze skarbu w Łążynie

Prezentowane zabytki zostały odkryte w 1887 roku w miejscowości Łążyn, w obecnym powiecie iławskim. Podczas jesiennej orki w pobliżu grodziska wczesnośredniowiecznego, na głębokości około 0,3 metra, natrafiono na naczynie gliniane stojące na płaskim kamieniu. W jego wnętrzu znajdował się skarb srebrny o wadze 2400 gram, w skład którego wchodziło prawie 1700 monet, trzy srebrne bransolety, cztery srebrne sztabki, dwie srebrne płytki od klamry z haczykiem i uszkiem oraz dwa fragmenty srebrnych płytek końcowych od naszyjników. Wśród monet przeważały emisje niemieckie, ponadto wystąpiły monety angielskie, duńskie, czeskie, węgierskie oraz arabskie. Nie licząc monet arabskich z IX i X wieku, większość pochodziła z końca X do 1. poł. XI wieku. Nieliczne zabytki można wiązać z końcem XI i 1. poł. XII wieku. Cały skarb został zdeponowany w ziemi po 1135 roku, na co wskazują znajdujące się w nim dwa angielskie denary Stefana I (1135-1154). Natomiast ozdoby, w tym dwie bransolety, mogły powstać dużo wcześniej – pod koniec X wieku.

Pierwsza bransoleta, o wadze 104 g i średnicy 75,5 mm, wykonana została z grubej sztabki srebrnej. Od strony zewnętrznej pokryta jest ornamentem składającym się z poprzecznych i krzyżujących się nacięć. Druga bransoleta, o wadze 86 g i średnicy 77 mm, również wykonana została z grubej taśmy srebrnej. Zabytek w częściach zwężeń pokryty jest ornamentem w postaci poprzecznych i jodełkowatych nacięć oraz pojedynczym wybitym punktem, natomiast w części centralnej, w prostokątnym wydzielonym polu, umieszczono dwa rzędy trójkątnych stempelków z sześcioma punktami wewnątrz każdego z nich.

Prezentowane zabytki należą do typu powszechnie występującego wokół basenu morza Bałtyckiego, od Norwegii po Gotlandię, Litwę i Łotwę, spotykanego najczęściej w skarbach z końca IX do połowy XI wieku, sporadycznie w XII wieku. Charakterystyczny ornament należy wiązać ze światem iryjsko-skandynawskim z ewentualnymi wpływami bałtyjskimi.

Obie bransolety stanowiły jedynie część całego skarbu. Po jego odkryciu nieliczne monety (59 sztuk) zostały przekazane do Gabinetu Numizmatycznego w Berlinie, a pozostała część trafiła do Muzeum Prowincjonalnego w Gdańsku, którego zbiory w większości zaginęły lub zostały zniszczone w czasie II Wojny Światowej. Rozproszeniu uległ także skarb z Łążyna. Dopiero w 1958 roku do Muzeum Archeologicznego w Gdańsku trafiły dwa wyżej omówione zabytki, cudem ocalałe z zawieruchy wojennej.

Zabytek prezentowany jest w holu Muzeum przy ul. Mariackiej 25/26.

Kuratorzy wystawy: Katarzyna Odya, Adam Ostasz
Tekst: Katarzyna Odya, Adam Ostasz
Projekt i opracowanie graficzne: Beata Müller
Fotografia: Joanna Szmit

Udostępnij:

Facebook
Twitter
LinkedIn
Email
Scroll to Top

Ta strona korzysta z plików cookies w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.