Powstanie Działu
Pracownia Zbiorów Gdańskich MAG (Muzeum Archeologiczne w Gdańsku) została utworzona w 1993 roku przez wydzielenie części zbiorów z istniejącej już Pracowni Średniowiecza i Czasów Nowożytnych.
Celem Pracowni (obecnie przemianowanej na Dział Zbiorów Gdańskich) jest gromadzenie materiałów z terenu zabytkowego centrum Gdańska – znajdowanych w obrębie nowożytnych fortyfikacji miejskich, datowanych od wczesnego średniowiecza po czasy współczesne.
Pracownia się rozrasta
Z początkowych 10 600 pozycji katalogowych materiału archeologicznego, w wyniku intensywnych prac wykopaliskowych, które Muzeum prowadziło na terenie Gdańska, kolekcja rozrosła się obecnie do blisko 200 000 pozycji skatalogowanych zabytków.
Najstarsze zabytki w Dziale pochodzą z badań powadzonych na terenie wczesnośredniowiecznego gdańskiego grodu i podgrodzia rzemieślniczego oraz cmentarza zlokalizowanego na terenie tzw. Kępy Dominikańskiej – datowanych na okres XI-XIII w.
Największa część zbiorów to przedmioty z badań Gdańska lokacyjnego (XIV-XVII w.), które pozyskano z zabudowy Starego Miasta, Wyspy Spichrzów, Długich Ogrodów, w mniejszej części z terenu Głównego Miasta i Starego Przedmieścia.
Bogata kolekcja Działu
Dział może pochwalić się znaczną kolekcją ceramiki naczyniowej rodzimej produkcji oraz sporym zbiorem naczyń importowanych – protokamionkowych i kamionkowych, pochodzących z głównie z Nadrenii i Saksonii, fajansowych z terenów dzisiejszej Holandii, Włoch, Hiszpanii i Portugalii. Z wyrobów ceramicznych należy wymienić także duży zbiór ceramiki budowlanej, czyli kafli piecowych.
Szczególnie licznie prezentują się zabytki metalowe. Obejmują one szeroko rozumiany osprzęt budowlany (zawiasy, haki, okucia, skoble zamków itp.), narzędzia i osprzęt rybacki (młotki, strugi, świdry, piły, ościenie, siekiery, ciosła itp.), przedmioty związane z życiem codziennym mieszkańców miasta (noże, łyżki, kłódki, metalowe naczynia, świeczniki) oraz broń i oporządzenie jeździeckie (ostrogi, groty strzał, bełtów i włóczni, fragmenty odzieży ochronnej – kolczug, pancerzy, rzadziej sztylety, fragmenty mieczy i kordów).
Spektakularną część kolekcji Działu stanowią metalowe ozdoby i części stroju. Niestety są one wykonane najczęściej z mosiądzu i cyny, czyli materiałów mających imitować złoto i srebro. Zabytki te to: pierścionki, łańcuszki, zapinki, sprzączki, okucia pasa. Do grupy tej można zaliczyć jedną z największych w Europie kolekcję cynowo-ołowianych plakietek pielgrzymich pochodzących z niemal wszystkich ośrodków kultu w średniowiecznej Europie.
W zbiorach Działu znajduje się także znaczna ilość wyrobów skórzanych, w tym kolekcje obuwia średniowiecznego oraz nowożytnego. Znajdziemy tu także galanterię skórzaną (fragmenty kalet, sakw, futerałów oraz obwolut ksiąg).
Interesująco przedstawiają się zbiory gdańskich wyrobów kościanych i wykonanych z poroża, takich jak grzebienie, pionki, kości do gier, akcesoria toaletowe.
Stosunkowo najsłabiej w zbiorach reprezentowane są wyroby szklane a zwłaszcza licznie występujące począwszy od XVI wieku cienkościenne naczynia szklane takie jak szklanice, puchary, karafki i kielichy. Zachowane najczęściej we fragmentach pochodzą zarówno z hut leśnych z obszaru Europy Środkowej jak też warsztatów niderlandzkich (Antwerpia) lub nawet włoskich (Wenecja).
Контактна інформація
Dział Zbiorów Gdańskich
Agnieszka Ruta – kierownik
a.ruta@archeologia.pl
tel. (58) 305-44-10 nr wew. 40
1. Jednostronny grzebień z poroża/kości, XI-XII w.
2. Esowaty kabłączek skroniowy z posrebrzanego brązu, XI-XII w.
3. Bursztynowy krzyżyk, XI-XII w.
4. Dwustronny grzebień z poroża/kości ze zdobioną okładziną, XIII w.
5. Wczesnośredniowieczne naczynia ceramiczne z grodu gdańskiego z XII w.
6. Mosiężna zapinka podkowiasta, 1 poł. XIII w.
7. Zawieszka kolista z cyny przedstawieniem świętego, pocz. XIII w.
8. Lunula – cynowo-ołowiana zawieszka w kształcie półksiężyca, pocz. XIII w.
9. Cynowo-ołowiana obrączka z napisem AVE MARIA GRATIA PLENA, XIV-XV w.
10. Żelazny klucz do kasetki, XIV-XV w.
11. Dzban kamionkowy typu Jacobakanne pochodzący z Siegburga, XIV-XV w.
12. Ceramiczny trójnóżek stalowoszary, XIV-XV w.
13. Drewniana miska klepkowa, XIV-XV w.
14. Patynka drewniana z bogato zdobioną skórzaną przyszwą, XIV-XV w.
15. Fragment talerza fajansowego w stylu mauretańskim typu Lusterware, import z terenu Hiszpanii, XIV-XV w.
16. Fragment kafla niszowego z przedstawieniem Madonny z Jezusem na ręku, ok. 1550 r.
17. Zdobiona mosiężna sprzączka do pasa, 2 poł. XV w.
18. Cynowo-ołowiana zapinka zaręczynowa z przedstawieniem połączonych dłoni, XIV-XV w.
19. Ażurowa zapinka mosiężna, XIV-XV w.
20. Okucie narożnika książki w kształcie orła wycięte z blachy mosiężnej; XIV-XV w.
21. Szkliwiony kafel miskowy z rozetką, 2 poł. XV-XVI w.
22. Figurka terakotowa Madonny z Dzieciątkiem, XV-pocz. XVI w.
23. Zrekonstruowany dzbanek kamionkowy z lejkowatą szyjką, Siegburg, 2 poł. XVI w.
24. Zestaw szkliwionych naczyń ceramicznych (garnek, dzban, miska, trójnóżek); z 2 poł. XV-XVI w.
25. Zdobiona szklanica fletowata, XV w.
26. Klapa torby skórzanej, bogato zdobiona z przedstawieniem figuralnym, poł. XV w.
27. But skórzany typu niedźwiedzia łapa; 1 poł. XVI w.
28. Małe żelazne nożyce sprężynowe, XVI w.
29. Nożyce żelazne dwudzielne, XVI-XVII w.
30. Cynowa łyżka ze zdobionym trzonkiem i znakiem konwisarskim, XVII w.
31. Nóż żelazny z ozdobną rękojeścią, XVI w.
32. Cynowy dzban typu hanzeatyckiego z pokrywą, XVI w.
33. Żelazna kłódka czworokątna XVI-XVII w.
34. Mosiężny szpunt do beczki z zaworem w kształcie kogucika, XV-XVII w.
35. Ołowiana plomba towarowa z fragmentem tkaniny, XVII w.
36. Ołowiany żeton płatniczy z herbem Gdańska z 1565 r.
37. Mosiężne nożyce do obcinania knota świecy, XVII w.
38. Kafel płytowy, fryzowy, ze sceną polowania, 2 poł. XVI-XVII w.
39. Talerz fajansowy z przedstawieniem głowy mężczyzny, import z Niderlandów, 2 poł. XVI w.
40. Misa malowana typu Werra, import z Niemiec lub Holandii; 1580-1650 r.
41. Fragment dzbana kamionkowego z Westerwaldu, XVII w.
42. Trójnóżek z dwoma uchami, import niderlandzki; 1600-1700 r.
43. Dzban na oliwę typu Merida- import z Portugalii, XV-XVI w.
44. Szklanica cylindryczna na wysokiej stopce malowana barwnymi emaliami, 1634 r.
45. Zdobiona skórzana okładka książki, XVI-XVII w.