MAJ 2018

Dzban typu Hansekanne

Dzban typu Hansekanne z badań archeologicznych przy ulicy Świętego Ducha w Gdańsku



W trakcie badań archeologicznych prowadzonych w 2009 roku przy ul. św. Ducha w Gdańsku odkryto niezwykły przedmiot. Był to zachowany w całości dzban cynowy z kulistym brzuścem, krótką szyją, wsparty na stożkowo ściętej stopie, z wygiętym uchem, zamykany kopulastą pokrywą na trójdzielnym zawiasie. Prawdziwą niespodzianką dla badaczy było odkrycie plastycznego medalionu ze sceną ukrzyżowania przylutowanego wewnątrz naczynia, na dnie.

Cynowe dzbanki z wieczkiem w późnym średniowieczu wchodziły w skład zastawy stołowej bogatszego mieszczaństwa, a dziś uznawane są za wyroby produkowane w warsztatach funkcjonujących w miastach Hanzy – czyli najważniejszej organizacji handlowej średniowiecznej Europy, zrzeszającej miasta północnoeuropejskie, głównie niemieckie. W literaturze znane są jako Hansekanne.

W nadbałtyckiej strefie hanzeatyckiej niemal wszystkie dzbanki tego typu zawierały pod pokrywką bądź na dnie, podobnie jak w egzemplarzu gdańskim, plakietkę – najczęściej ze sceną ukrzyżowania. Ozdoba taka, praktycznie niewidoczna w codziennym użytkowaniu, miała jednak dla właścicieli wartość religijną, pozwalała bowiem na symboliczną, domową sakralizację wina, nawiązującą do przemiany wina w krew i chleba w ciało Chrystusa podczas Eucharystii. Niektóre plakietki umieszczane w dzbanuszkach Hansekanne były w istocie znakami pielgrzymimi, co jeszcze podnosiło rangę ich świętości.

Dzban odnaleziony w Gdańsku nie posiada żadnych znaków konwisarskich, dlatego nie można jednoznacznie określić, w którym warsztacie został wykonany. Z uwagi na charakterystyczną formę można przyjąć, że powstał w połowie XV wieku, a po kilkudziesięciu latach, w pierwszych dziesięcioleciach XVI w., z nieznanych przyczyn wyrzucono go do dołu kloacznego.

Kurator: Ewa Trawicka
Zdjęcie: Adam Kamrowski
Opracowanie graficzne: Beata Müller

Dzban można zobaczyć na własne oczy w Domu Przyrodników przy ul. Mariackiej 25/26 w Gdańsku.

Mapa: https://archeologia.pl/archeologia_oddzialy/dom-przyrodnikow/.
Godziny otwarcia: https://archeologia.pl/godziny-otwarcia/.
Zapraszamy!

Udostępnij:

Facebook
Twitter
LinkedIn
Email
Scroll to Top

Ta strona korzysta z plików cookies w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.