Kociołek z Pudłowca – import z terenów prowincji rzymskich
W roku 2015 pan Bogusław Pietrzak, mieszkaniec miejscowości Pudłowiec w gminie Stary Dzierzgoń (powiat sztumski), przekazał do Muzeum Archeologicznego w Gdańsku trzy naczynia metalowe, odkryte przypadkowo podczas wydobywania żwiru. Jednym z nich jest kociołek, wykonany ze stopu miedzi, znacznie uszkodzony i długo poddawany zabiegom konserwatorskim – dopiero w 2020 r. zaistniała możliwość zaprezentowania go na wystawie.
Naczynie zostało wykonane z cienkiej blachy; powierzchnię na brzuścu ozdobiono ukośnymi żłobkami; na dnie widoczne są ślady tokarki. Pierwotnie kociołek miał uchwyt, prawdopodobnie w postaci skręcanego kabłąka, którego końce były umocowane przy krawędzi za pomocą ozdobnych ataszy.
Kociołek reprezentuje typ E 44 według H. J. Eggersa, który opracował importy rzymskie z terenów Barbaricum – obszarów znajdujących się poza granicami państwa rzymskiego, ale podlegających jego wpływom. Kociołki skośnie żłobkowane są znajdowane przede wszystkim na terenach „barbarzyńskich”, a większość znalezisk z Cesarstwa pochodzi z sąsiedztwa limesu. Dotychczas nie udało się zlokalizować warsztatów, w których wykonywano te naczynia; prawdopodobnie były one umiejscowione w prowincjach przygranicznych, położonych nad Dunajem i nad Renem. Kociołki te produkowano stosunkowo krótko, od około połowy II wieku po początek III w. n.e.
Importowane naczynia metalowe, w tym kociołki E 44, były znajdowane w bogatych grobach na cmentarzyskach kultury wielbarskiej na Pomorzu; w ostatnich latach – w Czarnówku w powiecie lęborskim i w Weklicach w powiecie elbląskim. Kociołki tego typu pochodzą także ze starszych odkryć, kilka obiektów (okazy z Dorotowa, Mściszewic i Leśna) znajduje się w zbiorach Muzeum Archeologicznego w Gdańsku.
W Pudłowcu, czyli w miejscu znalezienia importowanych naczyń, zlokalizowano zniszczone cmentarzysko z pierwszych wieków n.e., na którym w latach 2015–2018 przeprowadzono badania ratownicze, odkrywając kilkadziesiąt grobów.
Kurator wystawy: Ewa Adamska-Grzymała
Tekst: Małgorzata Tuszyńska
Zdjęcie: Zofia Grunt
Opracowanie graficzne: Lidia Nadolska
Redakcja: Marcin Fedoruk
Zabytek Miesiąca jest wystawiony w Domu Przyrodników przy ul. Mariackiej 25/26 w Gdańsku.
Zapraszamy do zwiedzania!
• mapa: https://archeologia.pl/archeologia_oddzialy/dom-przyrodnikow/
• godziny otwarcia: https://archeologia.pl/godziny-otwarcia/