Najstarsze zabytki Pomorza Gdańskiego – grociki krzemienne do strzał
IX/VIII tysiąclecie p.n.e.
Prezentowane grociki krzemienne do strzał odkryto podczas archeologicznych badań powierzchniowych w miejscowościach: Śliwiny gm. Tczew, Nowa Cerkiew gm. Morzeszczyn i Trzcińsk gm. Starogard Gdański. Dzięki temu że posiadały aerodynamiczny i liściowaty kształt, mogły stanowić skuteczną broń do polowań. Wszystkie posiadają wyraźnie wyodrębniony trzpień, który umożliwiał solidne umocowanie go do drzewca strzały.
Grociki zostały wykonane z miejscowego surowca krzemiennego, który do dzisiaj zalega w postaci różnej wielkości konkrecji oraz półwytworów lub gotowych narzędzi, w obrębie tak zwanego humusu leśnego lub warstwy ornej. Określany jest fachowo jako krzemień kredowy bałtycki. Omawiany typ krzemienia często można znaleźć chodząc po polach uprawnych, nieużytkach lub obszarach leśnych. Ponieważ materiał krzemienny praktycznie nie ulega destrukcji, przedmioty wytworzone z niego przetrwały do dzisiaj w niezmienionej formie. Jedynie okazy, które narażone były na światło słoneczne i inne warunki atmosferyczne charakteryzują się lekką patyną na powierzchni.
Omawiane ostrza – grociki należą do najstarszych jak dotąd znalezisk z obszaru Pomorza Gdańskiego. Datowane są na około IX lub VIII tysiąclecie p.n.e. i mieszczą się w okresie pradziejowym określanym jako paleolit schyłkowy. Reprezentują jednocześnie także najstarsze egzemplarze broni pradziejowej z Pomorza Gdańskiego. Należy je łączyć z gromadami ludzkimi, które polowały przy pomocy łuku na żyjące wówczas zwierzęta. Szata roślinna w tym czasie sprzyjała bytującym zwierzętom a zbliżona była do lasotundry z brzozą i sosną. Badania nad fauną schyłku plejstocenu i holocenu na terenie Polski, pozwalają sądzić, iż celem dawnych łowców były przypuszczalnie: jelenie, renifery, piżmowoły, żubry pierwotne, łosie, tury, konie, niedźwiedzie brunatne, wilki, lisy polarne, foki, kuny, borsuki, wydry i bobry. Polowano na różnego gatunki ptaków: kormorany, nury, gęsi, kaczki, niektóre odmiany jastrzębi, sokołów oraz żurawi. Należy sądzić, że podczas polowań na duże zwierzęta, myśliwi działali w większych grupach i używali oprócz łuku także drewnianych dzid i oszczepów z większymi ostrzami krzemiennymi.
Zabytek prezentowany jest w holu Muzeum przy ul. Mariackiej 25/26.
Kurator wystawy: Olgierd Felczak
Foto: Krzysztof Wiącek