Brązowe nagolenniki ze skarbu w Rekowie koło Redy
Historia odkryć skarbów datowanych na wczesną epokę żelaza na terenie Pomorza Wschodniego jest długa i sięga jeszcze XIX wieku. Do odkryć dochodziło zwykle w trakcie przeróżnych prac ziemnych – budowy domów, linii kolejowych, czy pozyskiwania torfu i osuszania bagien.
W ostatnich latach, tak na Pomorzu, jak i w całej Polsce, zauważalny jest problem działalności tzw. poszukiwaczy skarbów, posługujących się wykrywaczami metali. Ludzie ci, poszukując obiektów związanych głównie z okresem II Wojny Światowej, przy okazji natrafiają często na relikty różnych stanowisk archeologicznych i związane z nimi przedmioty.
Zabytki z Redy-Rekowa znalezione zostały przez takich właśnie poszukiwaczy w 2007 lub na początku 2008 roku, w lesie, na wschód od drogi Reda-Puck. W skład skarbu wchodziło osiem przedmiotów wykonanych z brązu: dwa fragmentarycznie zachowane naszyjniki, dwie siekierki z uszkiem oraz cztery nagolenniki. Cały zespół należy datować na VI-V w. p. n. e., czyli okres halsztacki C/D wczesnej epoki żelaza.
Wszystkie zabytki trafiły do zbiorów Muzeum Archeologicznego w Gdańsku. Godna pochwały jest postawa odkrywców, którzy przekazali skarb i udzielili informacji o miejscu jego odkrycia.
Prezentowane dwa nagolenniki, dekorowane poprzecznymi żeberkami, należą do najpiękniejszych ozdób z brązu, datowanych na wczesną epokę żelaza, znalezionych na Pomorzu. Ozdoby tego typu noszono parami na nogach, stąd ich nazwa stosowana przez archeologów – nagolennik, czyli noszony na goleni. Popularność nagolenników jako ozdoby sprawiła, że znamy mnóstwo tego typu zabytków z obszaru Pojezierza Kaszubskiego (np. Bychowo, Bojano) i Pojezierza Starogardzkiego (np. Tczew), a także z terenów położonych na wschód od biegu Wisły (Malbork, Jasna). Wydaje się, że były to precjoza zakładane na specjalne okazje. Ze względu na ich rozmiary i formę, codzienna praca, np. na roli, była w nich raczej niemożliwa.
Warto zaznaczyć, że w okolicach Rekowa, z których pochodzą prezentowane zabytki, w okresie wczesnej epoki żelaza intensywnie rozwijało się osadnictwo. Zaledwie kilkaset metrów od miejsca odkrycia skarbu, na krawędzi pradoliny Redy, funkcjonowała niewielka osada i cmentarzysko ciałopalne. W samej Redzie w XIX i w pierwszej połowie XX wieku odkryto pięć cmentarzysk z tego okresu z charakterystycznymi dla kultury pomorskiej popielnicami twarzowymi.
Zabytek prezentowany jest w holu Muzeum przy ul. Mariackiej 25/26.
Kurator wystawy: Piotr Fudziński
Tekst: Piotr Fudziński
Projekt graficzny: Lidia Nadolska
Foto: Piotr Fudziński