STYCZEŃ 2017

zabytek miesiaca styczen 2017Dzban gliniany kultury łużyckiej z cmentarzyska w Gapowie, gm. Stężyca

Pojezierze Kaszubskie, obszar pokryty setkami jezior, było w przeszłości miejscem bogatego osadnictwa pradziejowego. W okresie późnej epoki brązu (1200–ok. 700 r. p.n.e.), rozpoczęły formować się w tej części Pomorza struktury osadnicze, nazwane przez archeologów kulturą łużycką. Na Pomorzu Wschodnim wyodrębniła się jej lokalna odmiana, czyli tzw. grupa kaszubska. Jej ludność stosowała ciałopalny obrządek pogrzebowy. Prochy zmarłych po kremacji były wsypywane do popielnic. Następnie umieszczano je pod kurhanami – zazwyczaj był to nasyp o konstrukcji kamienno-ziemnej. Kurhany tworzyły niewielkie cmentarzyska, którymi zaczęto się interesować już w XIX wieku.

 

Badania archeologiczne w Gapowie podjęto w 1895 r. Pracami wykopaliskowymi kierował gdański prehistoryk – amator, nauczyciel i doktor filozofii, Konrad Lakowitz. Informacje o tych badaniach były dość skąpe. Dopiero w wydanej w 1958 r. pracy Józefa Kostrzewskiego pt. “Kultura łużycka na Pomorzu” znajdujemy informację, że w ich trakcie przebadano łącznie sześć kurhanów. Pozyskano z nich głównie popielnice i ich fragmenty, zawierające przepalone kości ludzkie. Zostały one przewiezione do ówczesnego Muzeum Prowincji Prus Zachodnich w Gdańsku, gdzie w większości uległy zniszczeniu pod koniec II wojny światowej. Z zabytków pochodzących z Gapowa ocalał jedynie dzban. To niezbyt duże naczynie pełniło prawdopodobnie rolę popielnicy. W jego wnętrzu złożone były spalone kości ludzkie. Wykonany został bez użycia koła garncarskiego. Jego forma pozwala go datować w przybliżeniu na lata ok. 900-700 p.n.e.

 

Dzban kultury łużyckiej z Gapowa jest jednym z nielicznych przykładów przedmiotu, który w zbiorach muzealnych znajdował się ponad 120 lat. Przetrwał liczne zawieruchy historii, w tym dwie wojny światowe. Takiego szczęścia nie miała większość zabytków pozyskanych z tego samego stanowiska.

 

Zabytek prezentowany jest w holu Muzeum przy ul. Mariackiej 25/26.

 

Kurator wystawy: Piotr Fudziński

Zdjęcie: Piotr Fudziński

Udostępnij:

Facebook
Twitter
LinkedIn
Email
Scroll to Top

Ta strona korzysta z plików cookies w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.